Den Haag, 4 mei 2019
Discussie bij Pauw over TBS
Opnieuw ligt tbs onder vuur. Afgelopen week werd duidelijk dat een TBS-gestelde en een oud-TBS-gestelde zijn opgepakt op verdenking van moord op een 72-jarige man in Lelystad. Mick van Wely bracht dit nieuws. De Telegraaf journalist sprak hierover bij Pauw op 2 mei 2019 met PvdA-kamerlid Attje Kuiken en TBS-advocaat Job Knoester.
Obsessie voor TBS-incidenten leidt tot meer slachtoffers
Kuiken vindt dat dit incident bewijst dat er iets mis is in het TBS-systeem. Strafrechtadvocaat Job Knoester vindt het onbegrijpelijk en kamerlidonwaardig om als politica in zo’n vroeg stadium over zulke serieuze zaken conclusies te trekken. De rechter moet nog oordelen. Het onderzoek is net begonnen.
Knoester begrijpt dat journalisten als Mick van Wely aandacht hebben voor dit soort zaken. Politici moeten zich terughoudend opstellen zolang onderzoek nog in volle gang is. Bovendien meent de TBS-deskundige dat niet op incidenten beleid moet worden ontwikkeld. Dat bekeken wordt of er dingen fout zijn gegaan en of het beter kan spreekt voor zich. In de al jaren bestaande obsessie van politici en pers voor incidenten ziet Knoester juist een gevaar dat op langere termijn tot meer slachtoffers leidt. Hij vreest dat op die manier de geschiedenis zich herhaalt.
Angst en verkramping in TBS
Overmatige focus op incidenten leidt meer gevaar en risico’s. Er ontstaat dan angst en verkramping in het TBS-systeem. Zo’n 15 jaar geleden was de balans zoek. De angst regeerde. Door een overfocus op beveiliging stond behandeling onder druk. De gemiddelde behandelduur in de kliniek was toen veel langer dan nu: bijna 11 jaar. Inmiddels is dat 7,5 jaar. Rechters legden vanaf 2008 veel minder tbs op. Dat halveerde zelfs. In 2013 vernietigde het kabinet Rutte II veel capaciteit, kwaliteit en kennis van het TBS-stelsel. Drie TBS-klinieken werden gesloten.
De negatieve sfeer rond TBS belemmert ook de aanwas van nieuw personeel. Men bedenkt zich wel 2 keer voor men solliciteert voor een baan in de TBS-sector.
Meer TBS na Anne Faber
Sinds 2018 stijgt het aantal jaarlijkse tbs-opleggingen weer. Vooral nadat Anne Faber dood werd gevonden is er sprake van een forse stijging. Inmiddels zijn er weer lange wachtlijsten voor opnames in TBS-klinieken. Er wordt al jaren geklaagd over personeelsproblemen.
De kritiek op TBS is opmerkelijk als wordt gekeken hoe werd gereageerd in de samenleving en politiek op Michael P. Hij werd in 2012 door het gerechtshof te Arnhem voor onder andere 2 verkrachtingen veroordeeld tot 11 jaar cel. Geen TBS dus. Over dat laatste was veel ophef. Velen, zoals ook Attje Kuiken bij Jinek in maart 2019, stellen dat Anne Faber nog had geleefd als Michael P. toen wel TBS had gekregen. Hoewel die conclusie natuurlijk te kort door de bocht is, is het wel opmerkelijk dat even later TBS weer als het probleem wordt gezien.
Overmatige focus TBS niet verklaarbaar
De aandacht voor (ex-)TBS-gestelden die in herhaling vallen is bovendien niet goed verklaarbaar als die wordt afgezet tegen het gebrek daaraan voor (ex-)gedetineerden die in herhaling vallen van ernstige delicten. Een overmatige focus op ‘’TBS-incidenten’’ en het toepassen van repressie kan op termijn opnieuw een daling van jaarlijkse tbs-opleggingen betekenen. Advocaten zullen (nieuwe) strategieën ontwikkelen en rechters zullen net als in de jaren 2008 – 2017 minder TBS opleggen. In dat geval zullen meer daders van ernstige delicten onbehandeld terugkeren in de samenleving. Ex-gedetineerden vallen 3 – 4 keer vaker in herhaling dan ex-tbs-gestelden.
TBS heeft tijd en rust nodig
Natuurlijk moeten journalisten kritisch zijn. Natuurlijk moeten incidenten onderzocht en geanalyseerd worden om van te leren. De politiek moet zich niet bemoeien met lopende onderzoeken (in strafzaken) en wetgeving niet op incidenten baseren. TBS maakt de samenleving veiliger als het systeem de tijd en rust krijgt zijn werk te doen.
Bron: Pauw